Kur zemra nuk flet: Çfarë është aleksitimia dhe si ndikon në jetën tonë?

Jeta kur emocionet heshtin

A mund ta imagjinoni një jetë ku gëzimi, dashuria apo hidhërimi nuk ndihen asnjëherë? Për disa njerëz, kjo është realitet. Gjendja quhet aleksitimia, një fjalë me origjinë greke që do të thotë “pa fjalë për emocionet”. Edhe pse pak e njohur, studimet tregojnë se rreth 1 në 10 persona e përjetojnë këtë fenomen.

Çfarë është aleksitimia?

Personat me aleksitimia kanë vështirësi të shprehin dhe të identifikojnë emocionet e tyre. Ata mund të ndihen bosh përballë një situate të gëzueshme apo të mos arrijnë të kuptojnë pse ndihen të shqetësuar. Shpesh përshkruajnë veten si “të ftohtë” ose të shkëputur nga emocionet, edhe pse brenda tyre ekziston një përjetim që nuk arrijnë ta përkufizojnë.

Pse ndodh?

Shkaqet e aleksitimisë mbeten të paqarta, por disa faktorë të lidhur janë:

▪ Trashëgimia gjenetike – predispozita biologjike mund të luajë rol.
▪ Dëmtime të trurit – veçanërisht në zona që lidhen me ndjeshmërinë dhe marrëdhëniet shoqërore.
▪ Çrregullime neurologjike – si Parkinsoni, Alzheimeri, epilepsia apo pasojat e një goditjeje në tru.
▪ Trauma të hershme – fëmijët që rriten në mjedise me neglizhencë apo dhunë mund të zhvillojnë më vonë vështirësi në përjetimin e emocioneve.
▪ Gjendje shoqëruese – aleksitimia shfaqet shpesh te personat me depresion apo çrregullime të spektrit të autizmit. Në fakt, hulumtimet tregojnë se mungesa e ndjeshmërisë që shpesh i atribuohet autizmit, shpesh lidhet me aleksitiminë.

Si shfaqet?

Për shkak se është një gjendje e “padukshme”, simptomat nuk janë gjithmonë të lehta për t’u dalluar. Shumë njerëz me aleksitimia përjetojnë:

▪ vështirësi në “leximin” e shprehjeve të fytyrës së të tjerëve
▪ ndjesi zbrazëtie ose pamundësi për të ndjerë dashuri
▪ konfuzion të brendshëm
▪ shpërthime zemërimi ose paniku
▪ shenja fizike të stresit si rrahje të shpeshta të zemrës

Pra, edhe pse mund të duken të qetë apo indiferentë, ata shpesh jetojnë një stuhi të brendshme që nuk dinë ta shprehin, transmeton Telegrafi.

Si trajtohet?

Nuk ka një terapi të vetme për këtë gjendje, por kombinimi i disa metodave mund të ndihmojë:

▪ Terapia njohëse e sjelljes (CBT) – për të ndihmuar në identifikimin dhe menaxhimin e emocioneve.
▪ Psikoterapia individuale – krijon hapësirë për eksplorimin e ndjenjave të fshehura.
▪ Terapia në grup – ndihmon në ndërtimin e aftësive sociale dhe empatisë.
▪ Teknika të ndërgjegjësimit – për të rritur kontaktin me përjetimet trupore dhe emocionale.

Pse është e rëndësishme njohja e saj?

Aleksitimia nuk është thjesht “mungesë ndjenjash”; ajo ndikon drejtpërdrejt në cilësinë e jetës, marrëdhëniet dhe shëndetin mendor. Duke e kuptuar dhe adresuar, individët mund të mësojnë rrugë të reja për të komunikuar me veten dhe me botën përreth.