Histori prekëse: Kështu e burgosën dhe torturuan Xhemail Xhemailin , i njohur si Mulla Xhema
Xhemail Xhemaili , i njohur si Mulla Xhema ( i lindur me 6 maj 1914 ne fshatin Nikushtak ) tregon si e burgosen me 4 qershor te vitit 1947 dhe si e torturuan ne burg ; “ Nga ballkoni i shtepise ne fshatin Grushine pashe dy veta ne oborrin e xhamise , te dy te panjohur . Meqe isha imam i Grushines , shkova ne xhami . Ata me thane se mua me kerkonin , se do te me merrnin deri ne fshatin Haracine sepse atje me priste nje kapiten per te biseduar . Ata ishin me kaloshin . Hipa ne te dhe shkuam ne Haracine . Aty me futen ne nje qeli , e gjere 80cm dhe e gjate 2 metra . Nje kapiten me mori nje jave ne hetime . Me mundoi shum . Pastaj me mori kapiten Mishe Savevski dhe Arizon Nestarovski – Marce nga fshati Duf i Gostivarit . Aty ishte i pranishem edhe nje shqiptar nga Dibra . Ky me thoshte te pranoja . Mandej tri dite ne hetime me mori serish kapiteni i par , pese dite ne ne hetuesi Bllagoja Popovi dhe pastaj 35 dite me mbajten Mishe Savevski dhe Arizon Nestorovski-Marce . Ketu qesh 35 dite ne qeli dhe 24 dite ne dhome , pra 94 dite isha ne paraburgim . Me denuan 6 vjet burg me akuzen se jam nje organizator per tu lidhur me Shqiperine . Me privuan edhe 3 vjet te drejtat qytetare . Me derguan ne Idrizove dhe prej aty ne nje burg ne periferi te Shkupit , ne Malin e Zi te tij , te nje manastir qe quhet Banjani . Ketu me mbajten 14 muaj . Nuk dhashe asnje ankese a lutje per uljen e denimit . Pas shtate muajsh burgimi me thiren kinse do te me lironin sepse denimin ua falin 400 vetave . Por mua me mbajten . Na mbajten 3 dite e 3 net ne vendin ku I benin pushkatimet . Prej ketu na hodhen ne burgen e Idrizoves . Ne burgun e Shkupit u takova me shume personalitete te njohura shqiptare , disa prej te cileve ishin organizatire te NDSH-se Azem Moranen , Hysni Rudin , Mehmet Bushin . Isha ne burg deri me 11 qershor 1953 .
Haxhi Riza Fejzullahu nga fshati Roje te Kumanoves thote se vuatjet dhe torturat ne burgun e Kumanoves nuk jane te njohura ne Ballkan dhe Evrope . Rrihnin ne shume menyra . Njeri te shkelete ne qafe e tjetri me dy kembe te kercente ne bark . Nje femer na binte me dru 30 here me sa force kishte . Dhe ajo kur numeronte 25 here thoshte “ ah kam haruar “ dhe fillonte perseri te sillte e te numeronte nga fillimi . Rrahje dhe tortura te renda ka ber partizani qe e quanin Venci . Ai bashke me xhelate te tjere na hynin naten dhe na rrihnin me lloj lloj mjetesh , me dru , thika , me qyta pushkesh , me rripa e cka jo . Shume nga te burgoserit nuk mund te hanin buke nga mundimet e medha dhe filluan te mos i merrnin ato 50 gr buke te myker qe na jepnin ne 24 ore . Ndonjerit ia thyen krahun ,tjetrit kemben , ose ia nxirrnin syrin . Ne burgen e Kumanoves , thote Haxhi Riza Fejzullahu , e njoha mulla Dullen , Cyfe Zymberin , Aki Shukriun dhe shum te tjere . Ai tregon se ne te ashtuquajteren Hapsane e Turkis u likuduan 4 kreret me te njohur te rrethit te Kumanoves …………….
Mulla Efendi Xhemail Xhemaili , i njohur si mulla Xhema , i lindur me 1914 u burgos me 4 qershor 1947 dhe u denua 6 vjet . Nga burgu u lirua me 11 qershor 1953 . Burgun e vuajti ne Idrizove te Shkupit . Kur u burgos i kishte 33 vjec . Mulla Xhema me fam Ballkanike edhe mbas torturave te mdhaja ne burg ai vazhdoj te punoj per mbrotjen e popullates nga zhdukja prej ketyre viseve . Mulla Xhema dijetar i madh bashkarisht me hoxhallart e tjer deri ne vdekje punuan pa kurniqfar interesi , e shkrinen dijen dhe luajten nje strategi te mrekullueshme per shpetimin e popullit shqiptar te kesaj ane , sepse shqiptaret musliman kishin dy rug , e para ; ose te behen komunist dhe te asimilohen ose te migrojn per ne Turqi , e dyta ; te bejn durim dhe te presin dit me te mira ne kta vise . Per fat shumica apsolute e popullit e zgjodhi rugen e dyt . Mulla Xhema me koleget shum sakrifikuan per popullin shqiptar musliman te ketyre viseve edhe pse ishin ne shenjester te UDB-se , kur sju nenshtruan shkavit dhe kur nuk i than aman .Mulla Xhema vdes ne vitin 1997. ALLAHU c.sh inshaAllah e shperblen me Xhenet .