Borrell ofron vetëm ‘shpresë’, por asnjë veprim i BE-së mbi përplasjen Rusi-Ukrainë

Rusët mund të vijnë, me dhjetëra mijëra trupa të mbledhur në kufi me Ukrainën, por BE nuk po bën shumë për këtë – të paktën jo për momentin.

Shefi i politikës së jashtme të BE Josep Borrell të hënën tha se ministrat e jashtëm të BE e konsideruan mobilizimin ushtarak rus “shumë shqetësues”, por shpjegoi se ata nuk po mendonin për ndonjë sanksion të ri kundër Moskës. Dhe, shtoi ai, vendet e BE nuk po planifikonin të ndiqnin Republikën Çeke në dëbimin e diplomatëve rusë për një shpërthim të vitit 2014 në një depo armësh që Praga ka arritur në përfundimin se ishte punë e shërbimeve speciale ruse.

“Është e qartë se është një çështje shqetësuese”, u tha Borrell gazetarëve pas një videokonference të ministrave të jashtëm të BE, e cila përfshinte gjithashtu pjesëmarrjen e Ministrit të Jashtëm ukrainas Dmytro Kuleba. “Sepse kur vendosni shumë trupa, një shkëndijë mund të kërcejë këtu ose atje”.

“Le të shpresojmë se kjo vendosje do të ndalet”, shtoi ai, duke theksuar se udhëheqës si Kancelarja gjermane Angela Merkel dhe Presidenti i SHBA Joe Biden i kishin bërë thirrje Kremlinit të tërhiqej.

Ministri i Jashtëm gjerman Heiko Maas i bëri jehonë çështjes, duke u thënë gazetarëve: “Moska duhet të kalojë nga provokimi në bashkëpunim”.

“Ne besojmë se konflikti, i cili tani është i padiskutueshëm, është ende mund të zgjidhet me mjete diplomatike”, tha Maas. Deri më tani, megjithatë, formati i negociatave për paqen, i udhëhequr nga Gjermania dhe Franca, ka dështuar të japë ndonjë përparim në konfliktin më shumë se shtatë-vjeçar midis Rusisë dhe Ukrainës.

Borrell tha se nuk kishte sanksione shtesë mbi tryezën dhe se nuk kishte plane për dëbime të mëtejshme diplomatike pasi Republika Çeke dëboi 18 rusë në fundjavë gjatë shpërthimit të vitit 2014.

Më parë, vendet e BE-së dhe aleatët e tjerë kishin vepruar në bashkëpunim për të dëbuar dhjetëra diplomatë rusë në solidaritet me Mbretërinë e Bashkuar mbi helmimin e vitit 2018 në Salisbury, Angli, të Sergey Skripal, ish-oficer i inteligjencës ruse.

Këtë herë, Borrell tha se “nuk ka qenë një kërkesë për një dëbim të gjerë [të] diplomatëve nga të gjitha vendet anëtare të BE”, as nuk ka pasur një “lëvizje në terren për më shumë sanksione ndaj Rusisë”.

“Gjërat mund të ndryshojnë,” shtoi ai, “por situata është mënyra se si po e shpjegoj”.

Shprehjet e shqetësimit të BE-së dhe mosveprimi i saj i përgjithshëm, nxjerrin në pah gjendjen e vështirë me të cilën Brukseli përballet në lidhje me agresionin ushtarak rus – me vendet anëtare që pranojnë se praktikisht asgjë nuk do të bëhet nëse Presidenti Vladimir Putin nuk urdhëron një pushtim. BE gjithashtu mund të luftojë për të vepruar shpejt në politikën e jashtme sepse vendimet merren vetëm me unanimitet.

Dhe edhe atëherë, nuk është e qartë se deri ku vendet e BE dhe NATO do të ishin të gatshme të shkonin për të mbrojtur Ukrainën.

“Thirrja ime për BE është që të mos kemi frikë të diskutojmë se çfarë ndodh nëse Rusia kalon vijën e kuqe, ose të paktën edhe një herë të kalojë vijën e kuqe”, tha Ministri i Jashtëm Lituanez Gabrielius Landsbergis, vendi i të cilit ka qenë ndër më të prekurit në BE në lidhje me rreziqet e sigurisë që Rusia paraqet.

Për shumë nga ministrat e jashtëm të BE, ajo vijë e kuqe duket se ishte një pushtim i drejtpërdrejtë. “Unë besoj se është e qartë për të gjithë – ashtu si ishte me aneksimin e Krimesë në shkelje të ligjit ndërkombëtar – se ka gjëra që nuk do të jenë të pranueshme për ne dhe që do të sjellin gjithmonë pasoja”, tha Maas.

Por Landsbergis, në një intervistë me POLITICO gjatë një pushimi në samit, ofroi një interpretim më të gjerë të vijës së kuqe që përfshin situata ku Moska thjesht po refuzon të shkallëzojë situatën.

“Jam absolutisht i bindur që vija e kuqe është kufiri i Ukrainës”, tha ai. “Nëse e kalojnë atë me trupa shtesë që kanë në kufi, nëse nuk largohen, nëse nuk tërhiqen, kjo është vija e kuqe”.

Landsbergis nxiti një diskutim të ri të sanksioneve shtesë, duke përfshirë “sanksione sektoriale” që do të synonin pjesë të ekonomisë ruse në vend të individëve, e cila ka qenë qasja e BE-së vonë. Dhe për dëbimet në Republikën Çeke, ai shtoi se “Evropa duhet të konsiderojë të veprojë në solidaritet siç bëmë në helmimin në Salisbury” dhe “të heqë qafe njerëz të rrezikshëm që po marrin pjesë në akte terroriste”.

Gjatë konferencës së tij për shtyp, Borrell tha se 150,000 trupa ruse ishin mbledhur në kufijtë e Ukrainës dhe në Krime – një numër shumë më i lartë se sa kanë pretenduar Ukraina ose vendet e tjera gjatë ndërtimit të javëve të fundit.

I pyetur nga një reporter i cili ia përsëriti figurën përsëri, Borrell këmbënguli se ishte e saktë por nuk do të zbulonte burimin e tij.

“Vendosja ushtarake e trupave ruse – me të gjitha llojet e materialeve, vendosjen e spitaleve të fushatës dhe të gjitha llojet e luftës – ka vazhduar”, tha ai. “Unë nuk mund t’ju them nga vjen kjo shifër, por është figura ime referuese. Është vendosja më e lartë ushtarake e ushtrisë ruse në kufijtë ukrainas ndonjëherë”.

Zyra e tij më vonë sqaroi se numri ishte në të vërtetë rreth 100,000, dhe se Borrell kishte gabuar.

Cilado qoftë numri i saktë, prania ushtarake është e konsiderueshme dhe rreziqet janë të larta.

Borrell përgëzoi Ukrainën “për përgjigjen e saj të përmbajtur” dhe përsëriti denoncimin tradicional të BE-së për pushtimin e Rusisë në 2014 dhe aneksimin e Krimesë. Ai i bëri thirrje Kremlinit të respektojë Protokollin e Minskut, një marrëveshje paqeje Ukrainë-Rusi e arritur në 2014 që Moska nuk e ka zbatuar plotësisht.

Borrell përsëriti gjithashtu thirrjen e tij për trajtim më të mirë të liderit të opozitës së Putin, Alexei Navalny, i cili ka qenë në një grevë urie dhe u transferua të hënën në një spital burgu.

“Unë kam marrë një letër nga ekipi i Navalny në lidhje me përkeqësimin e situatës së tij”, tha Borrell. “Mbetet që autoritetet ruse duhet t’i japin atij hyrje të menjëhershme te profesionistët mjekësorë që ai u beson”.

Borrell vuri në dukje se ai ngriti shqetësime në lidhje me burgimin e Navalny gjatë një vizite të trazuar në Moskë në shkurt, por që komentet e tij ranë në vesh të shurdhër.

“Unë udhëtova në Moskë në fillim të shkurtit për të ngritur këtë çështje, sy më sy, ballë për ballë, me autoritetet ruse”, tha Borrell. “Fatkeqësisht kërkesa jonë nuk u dëgjua”.