Figurë dhe shpirt në veprat e Shemsedin Kasapollit

Ilir Muharremi, kritik i artit

Veprat e Shemsedin Kasapollit zënë një vend të veçantë në historinë e artit modern shqiptar, jo vetëm për estetikën e tyre të dallueshme, por edhe për ndjeshmërinë dhe thellësinë shpirtërore që bartin. Duke punuar kryesisht në letër, gjatë viteve 1950 dhe 1960, Kasapolli zhvilloi një stil që gërshetonte ekspresivitetin grafik me një sens të hollë të psikologjisë njerëzore dhe një ndjeshmëri të thellë poetike.

Në këto punime, figura njerëzore shfaqet jo si portret i zakonshëm, por si simbol shpesh femra, e stilizuar me linja të trasha, të ndara nga sfondi përmes një kontrasti të fortë midis dritës dhe hijes. Fytyrat nuk janë thjesht të bukura, ato janë të ndërlikuara, shpesh enigmatike, dhe transmetojnë një ndjenjë të përhershme reflektimi, një brengë të heshtur që buron nga thellësia e ekzistencës. Në këtë mënyrë, Kasapolli kap jo vetëm formën, por edhe shpirtin.

Ngjyrat në veprat e tij janë të maturuara dhe të përdorura me kujdes vjollca të thella, blu të errëta, e nuanca të përziera që krijojnë një atmosferë të ndjeshme, thuajse metafizike. Këto ngjyra nuk janë vetëm dekor, por përçues të gjendjeve të brendshme: ngarkesave emocionale, dilemave, kujtesës kolektive.
Linjat e tij janë të fuqishme, por jo agresive ato janë si fjalët e një poeti që zgjedh çdo shprehje me kujdes, duke ditur se çdo gjurmë mbi letër është një dëshmi e brendshme. Edhe kur vizatimi duket spontan, nën të fshihet një mendim i thellë për strukturën, balancën dhe karakterin e figurës. Kasapolli përdor me mjeshtëri teknikën e ngjyrës së ujit dhe bojës së zezë për të krijuar tension dhe qetësi në të njëjtën kohë.

Veprat e tij shpesh ngjajnë si të jenë të mbushura me heshtje një heshtje që flet më shumë se çdo fjalë. Ato janë shenja të një kohe, por edhe reflektim mbi kohën vetë: mbi identitetin, mbi gjurmët që lë përjetësia në njeriun, mbi bukurinë dhe vetminë.

Kasapolli nuk synon spektaklin. Ai i flet njeriut të thellë, të ndjeshëm, që ka durim të shohë përtej sipërfaqes. Kjo e bën artin e tij të mbetet i gjallë – jo vetëm si kujtim i një epoke të caktuar të artit shqiptar, por si zë i gjallë i shpirtit krijues, që nuk zbehet me kohën. Veprat e tij janë ftesë për përqendrim, për ndalim përpara figurës së njeriut, dhe për t’u përballur me reflektimin tonë në të.