Transformimi dhe modernizimi i Forcës së Sigurisë së Kosovës nga Forca e Sigurisë në Forca të Armatosura: Roli i armatimit modern në sigurinë shtetrore dhe rajonale

Prof.dr.Muhamet Racaj,
Universiteti “Nënë Tereza”,Shkup

Abstrakti

Ky studim eksploron modernizimin dhjetëvjeçar të Forcës së Sigurisë së Kosovës (FSK), nga viti 2018 deri më 2028, duke analizuar realizimin e investimeve në armatim të avancuar dhe pajisje teknologjike, me theks në periudhën 2024–2025. Vëmendje të veçantë i kushtohet ndikimeve të kompletimit ushtarak në raportet me Serbinë dhe sigurinë rajonale, rolit të partnerëve ndërkombëtarë në forcimin e kapaciteteve mbrojtëse, si dhe aftësisë institucionale për t’u përballur me kërcënime hibride dhe konvencionale. Studimi argumenton se modernizimi i FSK-së konsolidon paqen dhe stabilitetin në Ballkan, duke e transformuar Kosovën në një faktor relevant të sigurisë kolektive.

Fjalë kyçe: FSK, armatim modern, plan dhjetëvjeçar, siguri rajonale, partnerë ndërkombëtarë, kërcënime hibride, integrim NATO.

Hyrja

Procesi i modernizimit të FSK-së, i nisur në vitin 2018 me një vizion dhjetëvjeçar (2018–2028), përfaqëson qasjen institucionale të Kosovës për ndërtimin e kapaciteteve mbrojtëse të krahasueshme me ushtritë e NATO-s. Në një kontekst të tensionuar gjeopolitik, ku raportet me Serbinë dhe sfidat rajonale mbeten të ndërlikuara, ky transformim ka ndikim të drejtpërdrejtë në arkitekturën e sigurisë së Ballkanit.
Deklarata e problemit shtron pyetjen se si kompletimi me armatim të avancuar ndikon në fuqinë mbrojtëse të Kosovës, integritetin institucional dhe balancat e sigurisë në Ballkan.
Objektivi kryesor i punimit është analiza e progresit të realizuar, argumentimi i rëndësisë së partneriteteve ndërkombëtare dhe vlerësimi i nivelit të përgatitjes së FSK-së për kërcënime moderne. Ky publikim kontribuon shkencërisht në literaturën mbi strategjitë e mbrojtjes shtetërore dhe përgjigjet ndaj kërcënimeve të reja.

Pjesa kryesore

1.Realizimi dhe përparimi i planit dhjetëvjeçar të modernizimit të FSK-së 2018–2028

Plani dhjetëvjeçar i transformimit të FSK-së, i nisur zyrtarisht nga viti 2017 dhe i parashikuar të përfundojë në vitin 2027, synon ndërtimin e një force të armatosur plotësisht profesionale, e pajisur me armatim dhe teknologji të avancuara sipas standardeve të NATO-s. Ky proces ka përfshirë faza të ndryshme zhvillimi, duke filluar nga ngritja e kapaciteteve themelore, trajnimet e avancuara, deri në plotësimin me pajisje dhe armatim modern.

Në fokus janë:
● Zgjerimi i kuadrit njerëzor dhe kapaciteteve logjistike.
● Blerja dhe integrimi i raketave, dronëve dhe automjeteve të blinduara.
● Ndërtimi i infrastrukturës mbrojtëse dhe laboratorëve për zhvillimin e teknologjisë së re.
● Modernizimi i sistemeve të komandës, kontrollit, komunikimit dhe inteligjencës.

2. Përmirësimet në armatim dhe pajisje në vitin 2018–2025

Në vijim janë investimet kryesore të realizuara në periudhën 2018–2025, me theks të veçantë në vitet 2024 dhe 2025 në plotësimin e kapaciteteve:
● Në vitet 2018–2019, FSK filloi të marrë automjete të blinduara “Humvee” dhe “ASV” nga SHBA dhe Turqia, duke ngritur lëvizshmërinë e forcës në terren⁴.
● Në vitin 2021 dhe 2022, u përforcuan pajisjet individuale të mbrojtjes dhe sistemeve të komunikimit, duke u pajisur me teknologji të avancuara².
● Në janar 2024, FSK bleu raketat anti-tank “Javelin” nga SHBA, një investim prej 75 milionë eurosh me 246 raketa dhe njësitë përkatëse për lëshim, duke përmirësuar ndjeshëm kapacitetin kundër mjeteve të blinduara (armatimi¹).
● Në korrik 2023 dhe gjatë vitit 2024, Kosova bleu dronët turq “Bayraktar TB2″, të cilët u vunë në funksion për mbikëqyrje ajrore dhe operacione inteligjence².

● Në vitin 2024, u ngritën laboratore për prodhim municionesh dhe për zhvillim të teknologjisë së dronëve në bashkëpunim me kompani turke, duke rritur kapacitetin vendor prodhues⁵.

● Në tetor 2025, u përfshirë blerja e dronëve” Puma” nga SHBA dhe pranimi i mijëra dhe dronëve kamikazë të tipit “SkyDagger 15” nga Turqia për goditje të drejtpërdrejta të objektivave strategjike³.

3. Analiza e ndikimit të kompletimit të armatimit modern në raportet me Serbinë dhe sigurinë rajonale

Përforcimi i kapaciteteve të FSK-së me armatim të avancuar ka ndikuar në mënyrë të ndjeshme balancat e fuqisë në Ballkan. Ndërsa Serbia e sheh këtë proces si sfidë dhe kërcënim të drejtpërdrejtë për interesat e saj strategjike dhe për komunitetin serb brenda Kosovës, për Kosovën ky modernizim përfaqëson një garanci për mbrojtjen e sovranitetit dhe integritetit territorial.
Kompletimi i FSK-së rrit stabilitetin rajonal përmes qartësisë në qëllimet mbrojtëse, transparencës ndaj bashkësisë ndërkombëtare dhe forcimit të mekanizmave të parandalimit të konflikteve të mundshme.
Ky proces kontribuon në përmbushjen e angazhimeve ndërkombëtare dhe pozicionon Kosovën si partner serioz në arkitekturën e sigurisë evropiane dhe ballkanike ³,⁴.

4. Roli i partnerëve ndërkombëtarë në përkrahjen e armatimit

Transformimi i FSK-së mbështetet fuqimisht nga aleatët dhe partnerët ndërkombëtarë, përfshirë SHBA, Turqinë, Gjermaninë dhe Mbretërinë e Bashkuar.

Këta partnerë kanë siguruar:
● Pajisjet dhe teknologjitë më të avancuara ushtarake dhe trajnime për personelin.
● Mbështetje në hartimin e doktrinave, standardeve dhe praktikave operacionale sipas parametrave të NATO-s.
● Mbajtje të ushtrimeve të përbashkëta dhe stërvitje të avancuara në fushore.
● Transferim të njohurive teknike dhe bashkëpunim në zhvillimin institucional.
Marrëveshjet për blerjen e raketave “Javelin”, dronëve “Bayraktar”,Puma dhe”SkyDagger 15″ dhe sistemet e komunikimit janë shembuj të qartë dhe të rëndësishëm të kësaj përkrahjeje²,³.

5..Vlerësimi i kapacitetit të mbrojtjes ndaj kërcënimeve hibride dhe konvencionale

FSK, e pajisur me armatim modern dhe sisteme digjitale të komandës dhe kontrollit, mund të përballet me kërcënime hibride të stilit kibernetik dhe propagandistik, si edhe me sfida konvencionale ushtarake.
Rritja e kapaciteteve për mbrojtje ajrore dhe teknologjitë për zbulimin e sulmeve kibernetike, fuqizimi i rezistencës ndaj fushatave dezinformuese dhe përmirësimi i pajisjeve individuale bëjnë FSK-në të aftë të reagojë në kohë reale ndaj këtyre kërcënimeve.
Ky vlerësim konfirmon se Kosova duhet të vazhdojë investimet e qëndrueshme dhe zhvillimin e kapaciteteve vendore në mbrojtje dhe teknologji, në harmoni me partnerët ndërkombëtarë⁵, ³.

Përfundim:

Modernizimi dhe kompletimi i Forcës së Sigurisë së Kosovës sipas planit 2018–2028 është një projekt i suksesshëm strategjik që ka ngritur kapacitetet mbrojtëse të vendit në nivel të lartë.
Ky transformim i ka dhënë Kosovës një rol kryesor në ruajtjen e stabilitetit rajonal dhe ka krijuar një force të gatshme dhe të përshtatshme për sfidat e sigurta të së ardhmes.

Rekomandime:

● Rekomandohet vijimi i ndërkombëtarizimit të trajnimeve
● rritja e financimeve për teknologji reaktive dhe avancimi i kapaciteteve të prodhimit vendor.
● Hulumtimet akademike duhet të fokusohen më tej në ndikimin e këtyre transformimeve në paqen dhe sigurinë rajonale, si dhe në menaxhimin e sfidave që vijnë nga kërcënimet hibride.

Literatura e Shfrytëzuar:
1. “Çka dihet për armatimin e FSK-së,” kosovofacts.com, 2024 (armatimi¹).
2. “FSK-ja investon mbi 320 milionë euro në armatim, trajnim dhe infrastrukturë,” storm-rks.com, 2025 (teknologji²).
3. “Dronët luftarakë ‘SkyDagger 15’ në Shërbim të FSK-së,” botasot.info, 2025; “Kosova pranon mijëra dronë kamikazë,” top-channel.tv, 2025 (dronë³).
4..”FSK-ja me hapa konkrete, si po zbatohet plani për transformimin e ushtrisë,” balkanweb.com, 2024 (autoblindë⁴).
5..”FSK përballë sukseseve, sfidave e angazhimeve gjatë vitit 2024,” botasot.info, 2025 (fabrikë⁵).